Λαμπρός χάλκινος κρατήρας από το Δερβένι, 330 π.Χ. Mουσείο Θεσσαλονίκης

Η Μακεδονία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου με τη δική της μακρόχρονη ιστορία των 3.000 χρόνων, είναι γνωστή σήμερα σαν ζώνη παραγωγής, εξαιρετικών ερυθρών οίνων. Αν και είναι από τις τελευταίες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας που απελευθερώθηκαν από τον τουρκικό ζυγό, γρήγορα κέρδισε το χαμένο έδαφος στην αμπελουργία.
Στη Δυτική πλευρά της Μακεδονίας καλλιεργούνται ποικιλίες πρόσφορες για την παραγωγή ερυθρών οίνων, με κυρίαρχη την πολύπλοκη ποικιλία Ξινόμαυρο, από την οποία παράγονται οίνοι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης με τις τοπωνυμικές ενδείξεις ΑΜΥΝΤΑΙΟ, ΝΑΟΥΣΑ, ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ. Το Ξινόμαυρο είναι εξαίρετη ερυθρή ποικιλία, που έχει προσαρμοσθεί άριστα στις περιοχές που καλλιεργείται και το αποτέλεσμα της οινοποίησή της ειδικά μετά από παλαίωση, αποτελεί ένα από τους καλύτερους πρεσβευτές των κρασιών μας στη Διεθνή αγορά. Παράλληλα η συνοινοποίηση της ποικιλίας με άλλες ποικιλίες ξενικής προέλευσης, για την παραγωγή οίνων με γεωγραφική ένδειξη, σε συνδυασμό με την ευχέρεια παλαίωσης, προσθέτουν εμπορική δυναμική στα οινικά προϊόντα των περιοχών.
Το Αμύνταιο κοντά στη λίμνη Βεγορίτιδα, με υψόμετρο στα 650 μέτρα έχει να επιδείξει, εκτός από την παραγωγή του ερυθρού οίνου Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης αντίστοιχη ροζέ οινοποίηση της ποικιλίας Ξινόμαυρο, που δικαίως θεωρείται η ναυαρχίδα των ροζέ ελληνικών κρασιών. Η παλέτα των δυνατοτήτων της περιοχής, μας χαρίζει και αφρώδεις οίνους Π.Ο.Π., σε μια μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα ποιότητα.
Η Νάουσα είναι η σημαντικότερη νησίδα παραγωγής Ξινόμαυρου, με αμπελώνες σκαρφαλωμένους στο Βέρμιο, που με ειδικές καλλιεργητικές τεχνικές προσδίδουν στην ποικιλία Ξινόμαυρο, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που απαιτούν οι εξειδικευμένοι οινόφιλοι. Αξιοσημείωτη είναι και η παραγωγή λευκών οίνων, από την ποικιλία Ξινόμαυρο (blanc de noirs) με αργή ζύμωση σε χαμηλή θερμοκρασία, που παράγει έναν εξαίρετο και σύνθετο πλούτο αρωμάτων.
Στη Γουμένισσα, που οι αμπελώνες αναπτύσσονται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Πάικο, η ποικιλία Ξινόμαυρο «εκφράζεται» και εδώ με μοναδικό τρόπο, αφού η ταννικότητα της ποικιλίας δεν είναι τόσο αισθητή, εξαιτίας των ειδικών εδαφοκλιματικών συνθηκών της περιοχής.
Βορειότερα καλλιεργείται η επιτραπέζια ποικιλία Ροζακί στην περιοχή του Παγγαίου του νομού Καβάλας, η οποία διατίθεται στην εσωτερική και εξωτερική αγορά. Χαρακτηριστικό της ευρύτερης περιοχής είναι η πλούσια γκάμα ελληνικών και ξενικών ποικιλιών, που έχουν ταξινομηθεί τα τελευταία χρόνια, δίνοντας στους εγκατεστημένους οινοπαραγωγούς της περιοχής πολυποίκιλες δυνατότητες.
Aκολουθούν οι OINOΠOIHΣIMEΣ ΠOIKIΛIEΣ AMΠEΛOY συνιστώμενες και επιτρεπόμενες για το Aμπελοινικό Διαμέρισμα Mακεδονίας, oι οποίες μπορούν να φυτεύονται σε όλους τους νομούς του διαμερίσματος. Eκτός αυτών σε κάθε Nομαρχιακή Aυτοδιοίκηση θα βρείτε επιπλέον και τις συνιστώμενες ποικιλίες που ευδοκιμούν στην περιοχή.

1. H ποικιλία Μοσχάτο Αμβούργου Ν είναι επιτρεπόμενη στις Περιφερειακές Ενότητες Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Κοζάνης Σερρών και Χαλκιδικής.
2. Η ποικιλία Ραζακί Β (Κέρινο) είναι επιτρεπόμενη στις Περιφερειακές Ενότητες Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής και Καβάλας.
3. Η ποικιλία Όψιμο Εδέσσης Β (Αμάσσι, Καρατζόβας, Φούστανη) είναι επιτρεπόμενη στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας.
4. Η ποικιλία Μοσχάτο Αλεξανδρείας Β είναι επιτρεπόμενη στις Περιφερειακές Ενότητες Δράμας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Χαλκιδικής και Σερρών.
5. Η ποικιλία Τσάπουρνο Ν είναι επιτρεπόμενη μόνο για τους αμπελώνες που ήδη υπάρχουν στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς και δεν επιτρέπεται η επέκταση της λόγω χαμηλής ποιοτικής απόδοσης. 
6. Οι κύριες ποικιλίες αναφέρονται με έντονα γράμματα και ακολουθούνται: α) με τα αρχικά γράμματα που δηλώνουν το χρώμα της σταφυλής ως εξής: B (Λευκή), Ν (Μαύρη), Rs ( Ροζέ) και Rg (Κόκκινη) και β) μέσα σε παρένθεση τα συνώνυμα αυτών.
7. Ο εκθετικός αριθμός 1 σημαίνει ότι η ποικιλία είναι συνιστώμενη σε περιοχές με υψόμετρο από 350 μέτρα και άνω. Σε μικρότερα υψόμετρα είναι απλώς επιτρεπόμενη.
8. Ο εκθετικός αριθμός 2 σημαίνει ποικιλίες διπλής και ειδικής χρήσης.
9. Ο εκθετικός αριθμός 3 υποδηλώνει ομάδες ποικιλιών λευκών ή έγχρωμων υπό διερεύνηση και ταυτοποίηση, πχ. στα Μαυρούδια εντάσσονται ποικιλίες με το όνομα Μαυράκι (Λακωνία), Μαυρόστυφο (Αργολίδα) κ.λπ.
10. Τα αναγραφόμενα συνώνυμα είναι προσωρινά, καθ΄ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη για την οριστική επίλυση του θέματος.