30 Νοεμβρίου 2023

Η ψηφιακή σήμανση των κρασιών γίνεται επιτέλους πιο ξεκάθαρη, αλλά εκνευρίζει πολλούς

Δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη ισχύος του νέου συστήματος πληροφόρησης καταναλωτών επί των φιαλών οίνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει τις απαντήσεις της στα τελευταία σημεία που εκκρεμούν... Ιδιαίτερα για τους αφρώδεις οίνους, αλλά και για την ανάγκη να προσδιοριστεί φυσικά η αναφορά «συστατικά» πριν τον κωδικό QR που παρέχει πρόσβαση στην ψηφιακή λίστα. Πρόκειται για κάτι που αλλάζει την κατάσταση σύμφωνα με το εμπόριο, που επικρίνει μια αδικαιολόγητη αλλαγή προσέγγισης «την τελευταία στιγμή».

Μια επισκόπηση των ετικετών U-Label από το πιλοτικό σχέδιο που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 2021.

Κατόπιν αιτήματος της ευρωπαϊκής οινοποιίας, το σύστημα ψηφιακής απεικόνισης για τα συστατικά και τις διατροφικές πληροφορίες είναι πρώτο σε προτεραιότητα για τους επαγγελματίες του κρασιού και τις ρυθμιστικές αρχές. Η κοινή απειρία προκύπτει από τις καθυστερήσεις στις εξελίξεις που θέτουν υπό αμφισβήτηση ορισμένα αναμενόμενα συστήματα... Απαντώντας σε 40 ερωτήσεις στις 24 Νοεμβρίου, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διευκρινίζει, επιτέλους, την εφαρμογή του νέου εργαλείου σήμανσης για κρασιά που παράγονται από τις 8 Δεκεμβρίου 2023.

Σε εκκρεμότητα ήταν, το ζήτημα των αφρωδών οίνων που συγκομίστηκαν το 2023 έχει πλέον επιλυθεί: «στην περίπτωση του «αφρώδους οίνου», που παράγεται με δεύτερη αλκοολική ζύμωση, μπορεί να θεωρηθεί ότι «παράγεται» μόνο μετά την πραγματοποίηση της δεύτερης ζύμωσης [επομένως] η απλή οινοποίηση των οίνων βάσης ή η επεξεργασία της οινοποίησης πριν από τις 8 Δεκεμβρίου 2023, δεν θα δικαιολογούσε εξαίρεση από τη διατροφική επισήμανση», επισημαίνει η Επιτροπή.

Οι υποχρεωτικές πληροφορίες πρέπει να επισημαίνονται με ευδιάκριτο σημείο

Παρέχοντας και άλλες λεπτομέρειες, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές απαντούν κυρίως στην ερώτηση 38, αναστατώνοντας τους ευρωπαίους οινοπαραγωγούς. Στη μακροσκελή ρητορική ερώτηση 38)  Πώς θα  πρέπει να προσδιορίζονται στην ετικέτα οι πληροφορίες που παρέχονται με ηλεκτρονικά  μέσα ώστε να ενημερώνουν σχετικά με το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών μέσων; Μπορεί ο κωδικός QR να προσδιορίζεται με σύμβολο (π.χ. το γράμμα «i» που θα προορίζεται για «πληροφορίες για τους καταναλωτές») ή θα πρέπει να υπάρχει διατύπωση με ρητή αναφορά στις υποχρεωτικές πληροφορίες στις οποίες οδηγεί ο κωδικός QR. Μήπως η διατύπωση θα είναι υπερβολικά επαχθής και θα ενέχει τον κίνδυνο κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς, η Επιτροπή ,αποφασίζει σύμφωνα με την δική της ανάγνωση των κανονισμών, απαντώντας:

Το άρθρο 13  παράγραφος 1  του κανονισμού INCO προβλέπεται  ότι «οι  υποχρεωτικές   πληροφορίες   για τα τρόφιμα αναγράφονται σε εμφανές σημείο, κατά τρόπον ώστε να είναι εύκολα ορατές, ευανάγνωστες και, ανάλογα με την περίπτωση, ανεξίτηλες.  Σε καμία περίπτωση  οι πληροφορίες  αυτές δεν κρύβονται,  καλύπτονται,  διαγράφονται  ή διακόπτονται  από οποιαδήποτε άλλα κείμενα ή εικόνες ή οποιαδήποτε άλλα παρεμβαλλόμενα στοιχεία». Εάν δεν υπάρχει σαφής αναφορά στην ετικέτα  ως προς το περιεχόμενο  της πληροφόρησης  που παρέχεται  με ηλεκτρονικά  μέσα, θα είναι δύσκολο για τους καταναλωτές  να ερμηνεύσουν  και να κατανοήσουν  τον χαρακτήρα  των πληροφοριών  (υποχρεωτικών ή μη) στις οποίες παραπέμπει ο σύνδεσμος. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι οι υποχρεωτικές πληροφορίες  είναι κρυμμένες, μη εμφανείς και δεν είναι εύκολα ορατές.

Ως εκ τούτου, η παρουσίαση ενός κωδικού QR θα πρέπει να είναι σαφής για τους καταναλωτές όσον αφορά το περιεχόμενό του, δηλαδή τις υποχρεωτικές πληροφορίες που παρουσιάζονται με ηλεκτρονικά μέσα. Οι γενικές ενδείξεις ή τα σύμβολα (όπως το «i») δεν επαρκούν για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της διάταξης αυτής.

Χιλιάδες ετικέτες εκτός νόμου

Αν και δεν έχει διευκρινιστεί ο όρος "συστατικά" και αν αρκείται η χρήση του "i" στον κωδικό QR, "εκατοντάδες εκατομμύρια ετικέτες θα καταστραφούν μετά από μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής στους κανόνες επισήμανσης του κρασιού" αντιδρά σε δελτίο τύπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Επιχειρήσεων Οίνου (CEEV), καταγγέλλοντας στην παρούσα ανακοίνωση ότι «μια νέα ερμηνεία του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υιοθετείται, έχει αντίκτυπο στην εμφάνιση των ετικετών» και ζητά «επείγουσα τροποποίηση των κατευθυντήριων γραμμών για να αποφευχθεί η καταστροφή εκατοντάδων εκατομμυρίων ετικετών κρασιών ήδη τυπωμένων ή διαθέσιμων στα ράφια. Εάν και η κλίμακα των ήδη εκτυπωμένων ετικετών μπορεί να εγείρει ερωτήματα, ο Ignacio Sánchez Recarte, ο γενικός γραμματέας της CEEV αναφέρει ότι πολλοί έμποροι έπρεπε να προβλέψουν ότι οι ετικέτες τους πληρούν τις προδιαγραφές μαζικής διανομής και τις ιδιαιτερότητες της παραγωγής αφρωδών οίνων.

Έχοντας αναπτύξει το εργαλείο ψηφιακής επισήμανσης (το εργαλείο U-label, με ένα «i»), η CEEV απαριθμεί εκατομμύρια ετικέτες που έχουν ήδη εκτυπωθεί χωρίς τη φυσική ακρίβεια της λέξης «συστατικό». «Δεδομένου του μεγάλου χρόνου που απαιτείται για την προετοιμασία των πληροφοριών, την τροποποίηση του σχεδιασμού των ετικετών και την εκτύπωσή τους, οι οινοποιητικές εταιρείες στην Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισαν να προετοιμάζονται πριν από αρκετούς μήνες για να τηρήσουν την προθεσμία», τονίζει ο Mauricio GonzálezGordon, πρόεδρος της CEEV.

Αναμφισβήτητη έλλειψη πραγματισμού

Δεν είναι μόνο οι μεγαλέμποροι που αντιτίθενται σε αυτό το πλέγμα ανάγνωσης. Αυτό αναδεικνύεται από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Οινοπαραγωγών (CEVI), η οποία «δεν ικανοποιείται από τις «κατευθυντήριες γραμμές» που αποκαλύπτουν μια αδιαμφισβήτητη έλλειψη πραγματισμού όσον αφορά την οικονομική δραστηριότητα των εταιρειών, ιδιαίτερα των μικρότερων», όπως επισημαίνει η Céline Meyer, πολιτική σύμβουλος της CEVI, εξηγώντας ότι «στην οικονομική πραγματικότητα οι αγροτικές επιχειρήσεις, που είναι βασικοί παράγοντες στις περιοχές, δεν λαμβάνονται υπόψη όπως θα έπρεπε σε αυτό το κείμενο» και ότι τα ιδιωτικά οινοποιεία «πρέπει να προβλέψουν, κάτι που δεν είναι δυνατό λόγω του χρόνου μεταξύ της δημοσίευσης του εγγράφου και της εφαρμογής των διατάξεων που συνδέονται με την επισήμανση του καταλόγου συστατικών και της διατροφικής δήλωσης, που έχει προγραμματιστεί για τις 8 Δεκεμβρίου 2023! »

Δημιουργία αβεβαιοτήτων

Ο Ignacio Sánchez Recarte προσθέτει ότι αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές δημιουργούν ασάφειες στη γλώσσα που θα χρησιμοποιηθεί: μοναδική σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, αλλά πρέπει να είναι η επίσημη γλώσσα της χώρας σύμφωνα με τον κανονισμό INCO... Τα ζητήματα της καταχώρισης του όρου «διατροφικές πληροφορίες» προκύπτουν επίσης για τον γραμματέα της CEEV, ο οποίος σημειώνει ότι η θέση της Επιτροπής θα συμπληρωθεί από την ερμηνεία κάθε κράτους μέλους (ακόμα και αν αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές δεν έχουν νομικό πεδίο εφαρμογής, σε αντίθεση με τον κανονισμό που εξηγούν). «Με αυτήν την προσέγγιση μπορεί στο μέλλον να χρειαστεί να γράψουμε «Συστατικά», «Διατροφικές πληροφορίες», «Ταξινόμηση συσκευασίας» και ακόμη και «Προειδοποίηση για την υγεία»» απαριθμεί ο Ignacio Sánchez Recarte.

Εάν και η CEEV έχει ζητήσει νομική γνωμάτευση για την παρούσα ανακοίνωση, οι αμπελουργικές χώρες έχουν ήδη έρθει σε επαφή με την Επιτροπή σχετικά με αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές (με αίτημα από την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Πορτογαλία κ.λπ.) και την Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Comagri) που θα αμφισβητήσουν σύντομα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αυτό το θέμα κατά τη διάρκεια ακρόασης...

Παραπάτημα

Είτε προέρχεται από την Επιτροπή είτε από τους επαγγελματίες οίνου, αυτό το λάθος στην ανάγνωση των κανονισμών μαρτυρεί ότι ένα πιλοτικό σχέδιο ανακαλύπτει το μονοπάτι ακολουθώντας το... Η απειρία και ο λίγος χρόνος, ας ελπίσουμε ότι δε θα εκτρέψει εκτός πορείας τους επαγγελματίες του κλάδου.