31 Μαρτίου 2025

Συνεχίζεται η σχετική μείωση των εκτάσεων του ελληνικού αμπελώνα

Στα 649.274,6 στρέμματα κατέγραψε η απογραφή τις εκτάσεις με αμπελώνες οινοποιήσιμων ποικιλιών με ημερομηνία 31/7/2024, σύμφωνα με την πληροφόρηση που απέστειλε στην Commission, το τμήμα Αμπέλου Οίνου και Αλκοολούχων ποτών στις 28/2/2025. Η αντίστοιχη περσινή έκταση, ανερχόταν στα 646.279,4 στρέμματα.

Η έκταση οιναμπέλων στη χώρα μας παρουσιάζεται αυξημένη σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή δήλωση, μόνο κατά 2.995,2 στρέμματα, αφού θα έπρεπε η αύξηση της έκτασης να είναι ισοδύναμη των νέων φυτεύσεων βάσει Αδειών Φύτευσης, που την προηγούμενη τριετία κατά μέσο όρο ανερχόταν στα 6.200 στρέμματα.

Δυστυχώς δεν είναι γνωστή η έκταση φυτεμένων αμπέλων με βάση τις Άδειες Φύτευσης κατ’ έτος, στοιχείο που θα μας επέτρεπε να προσεγγίσουμε, το ποσοστό πραγματικών φυτεύσεων αμπέλων σε σύγκριση με τις χορηγηθείσες Άδειες Φύτευσης, κατ’ έτος από το 2016, έτος από το οποίο και μετά ίσχυσε το νέο καθεστώς των Αδειών Φύτευσης.

Σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί, ο οποίος αφορά τη διαχρονική μεταβολή των εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας ανά Περιφέρεια …

… εξάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα: 

• Παραμένει υψηλός ο αριθμός των εκτάσεων που εγκαταλείφθηκαν από το 2016, που προκύπτει από το αλγεβρικό άθροισμα των φυτεμένων εκτάσεων της περιόδου 2015/16 που ανερχόταν στα 627.734,4 στρέμματα στα οποία θα πρέπει να προστεθεί η έκταση από τις χορηγηθείσες Άδειες Φύτευσης από το 2016 μέχρι το 2023, έκταση που ανέρχεται σε 48.584,4 στρέμματα
• Εάν στις εκτάσεις της περιόδου 2015/16 προστεθούν οι χορηγηθείσες Άδειες Φύτευσης, η έκταση του ελληνικού αμπελώνα θα έπρεπε να ανέρχεται σε 676.318,8 στρέμματα (2015/16: 627.734,4 στρέμματα + 48.584,4 στρέμματα, νέες Άδειες Φύτευσης), με την επιφύλαξη της αφαίρεσης εκτάσεων από τους δικαιούχους, που ενώ είχαν Άδεια Φύτευσης δεν άσκησαν το δικαίωμα τους και των δικαιούχων, που έλαβαν Άδεια Φύτευσης εντός της προηγούμενης τριετίας και οφείλουν να προβούν σε φύτευση, έως την εκάστοτε λήξη της.
• Με τις ανωτέρω προϋποθέσεις, η απογραφείσα έκταση το 2023/24 στα 649.274,6 στρέμματα σε σύγκριση με το άθροισμα της έκτασης περιόδου 2015/16 (έναρξη του καθεστώτος Αδειών Φύτευσης) πλέον των χορηγηθεισών Αδειών Φύτευσης περιόδου 2016/17-2023/24 (627.734,4 στρ. + 48584,4 στρ.), παρουσιάζει αρνητική διαφορά 27.044,2 στρεμμάτων, έκταση η οποία ερμηνεύεται ότι έχει εγκαταλειφθεί τα τελευταία οκτώ χρόνια.

Την μεγαλύτερη αρνητική μεταβολή στις εκτάσεις τους, σε σχέση και με τις χορηγηθείσες Άδειες Φύτευσης σύμφωνα με τον προηγούμενο πίνακα, παρουσιάζουν:

• η Περιφέρεια Πελοποννήσου με 9.066,2 στρέμματα
• η Περιφέρεια Κρήτης με 4.729,2 στρέμματα
• η Περιφέρεια Κεντρ. Ελλάδος με 3.052,4 στρέμματα
• η Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδος με 2.863,9 στρέμματα
• η Περιφέρεια Κεντρ. Μακεδονίας με 1.378,9 στρέμματα

Με βάση επίσης τον πίνακα που ακολουθεί, στον οποίο εμφαίνονται οι συνολικές μεταβολές των εκτάσεων σε στρέμματα ανά κατηγορία οίνου (ΠΟΠ, ΠΓΕ, Οίνοι χωρίς Γ.Ε.) …

… εξάγονται οι εξής πληροφορίες:

• Οι καθαρές εκτάσεις φυτεμένες με ποικιλίες που μπορούν να παράγουν οίνους με ΠΟΠ ανέρχονται σε 131.764,1 στρ. με ποσοστό 20,29% επί των συνολικών εκτάσεων. Το ποσοστό αντίστοιχης παραγωγής οίνων με ΠΟΠ  με  το 2024 ανέρχεται σε 10,51% επί του συνόλου της οινοπαραγωγής 2023.
• Οι εκτάσεις φυτεμένες με ποικιλίες που μπορούν να παράγουν οίνους με ΠΓΕ, ανέρχονται σε 416.805,3 στρέμματα με ποσοστό 64,20% επί του συνόλου των εκτάσεων. Το ποσοστό αντίστοιχης παραγωγής οίνων με ΠΓΕ το 2024 ανέρχεται σε 25,91% επί του συνόλου της οινοπαραγωγής (2023: 27,03%).
• Οι εκτάσεις φυτεμένες με ποικιλίες που μπορούν να παράγουν οίνους χωρίς Γ.Ε. συμπεριλαμβανομένων των Ποικιλιακών Οίνων, ανέρχονται σε 100.705,2 στρέμματα (περιλαμβάνονται και αυτές που είναι εγκατεστημένες σε περιοχές ΠΟΠ και ΠΓΕ), με ποσοστό 15,55% επί του συνόλου των εκτάσεων. Το ποσοστό αντίστοιχης παραγωγής Οίνων χωρίς Γ.Ε. το 2023 ανέρχεται σε 63,47% επί του συνόλου της οινοπαραγωγής (2023: 62,81%).

Με βάση τα ανωτέρω, είναι αναγκαίο να διερευνηθεί και να αιτιολογηθεί από το σύνολο του κλάδου, η αντίφαση του γεγονότος ότι στην Ελλάδα έχουν θεσμοθετηθεί και απογράφονται εκτάσεις και περιοχές που μπορούν να παράξουν οίνους με Γεωγραφική Ένδειξη με ποσοστό 84,49% επί του συνόλου των εκτάσεων φυτεμένων με αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών, ενώ η αντίστοιχη παραγωγή των οίνων με Γ.Ε. ανέρχεται σε ποσοστό 36,42% επί του συνόλου της οινοπαραγωγής.

Αντίστοιχα θα πρέπει να διερευνηθεί και να αιτιολογηθεί, ανάλογα η σύγκριση μεταξύ των εκτάσεων που απογράφονται με ποικιλίες για παραγωγή οίνων χωρίς Γεωγραφική Ένδειξη καθώς και Ποικιλιακών Οίνων, των οποίων η αθροισμένη έκταση ανέρχεται σε ποσοστό 15,55% επί του συνόλου του ελληνικού αμπελώνα, ενώ η αντίστοιχη οινοπαραγωγή των κατηγοριών αυτών αντιστοιχεί σε 63,47% του συνόλου της οινοπαραγωγής το 2023. Να σημειωθεί ότι το τελευταίο ποσοστό τα προηγούμενα έτη, καταγράφεται έως και 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο.

Είναι προφανές ότι παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν τα προηγούμενα έτη στην Κ.Ε.Π.Ο. για ένταξη περιοχών στις ζώνες που παράγουν οίνους με Γεωγραφική Ένδειξη, το μεγάλο μέρος τους, έχει μετατραπεί σε περιοχές παραγωγής οίνων χωρίς Γεωγραφική Ένδειξη.

Υποθέσεις για την αντίφαση αυτή μπορεί να γίνουν για θέματα που άπτονται με τις προϋποθέσεις που θέτει το θεσμικό πλαίσιο παραγωγής οίνων με ΠΟΠ και με ΠΓΕ, ιδιαίτερα σχετιζόμενες με τις αποδόσεις, καθώς επίσης με παράγοντες εμπορευσιμότητας των οίνων αυτών σε συνάρτηση με την κατανάλωση και την εκπαίδευση του καταναλωτή.